پخش زنده
امروز: -
يادداشت روز؛
به بهانه تصمیم برای حذف چهار صفر از پول ملی
در نشست امروز دولت کلیات لایحه‌ای به تصویب رسید که براساس آن چهار صفر از واحد پول ملی حذف خواهد شد.
قرار است جزئیات این لایحه در جلسه روز یکشنبه دولت به بحث و تصمیم گیری نهایی گذاشته شود.
با توجه به عزم دولت برای حذف چهار صفر از واحد پول ملی این لایحه باید پس از تصویب نهایی در دولت به مجلس برود و ابتدا در کمیسیون تخصصی و در ادامه در صحن علنی به تصویب برسد و در نهایت برای قانونی شدن نظر مثبت شورای نگهبان را نیز کسب کند.
مسئولان بانک مرکزی پیش از این اعلام کرده بودند اجرای این امر فرایند زمان‌بری به لحاظ حقوقی و فنی دارد و اجرای آن نزدیک دو سال طول می‌کشد.
حذف صفر از پول ملی کشور سالهاست که مورد بحث کارشناسان، اقتصاد دانان و تصمیم گیرندگان بوده، اما اراده‌ای بر عملی شدن آن تا به امروز که کلیات آن در دولت به تصویب رسید، نبود.
برخی صاحبنظران مسائل اقتصادی و پولی و بانکی کشور بر این اعتقادند که حذف صفر از واحد پول در مراودات اقتصادی و تجاری ملی تنها جنبه روانی خواهد داشت و موجب فعال شدن نظام اقتصادی نمی‌شود.
سابقه این بحث تقریباً به هفت سال پیش و به دولت دهم باز می‌گردد. پیش از این، دولت وعده حذف تنها یک صفر از واحد پول ملی را داده بود. استدلالی که آن زمان مطرح شد این بود که اگر چند صفر از اسکناس‌های ایران حذف شود، بطور قطع ارزش پول ملی ایران در برابر سایر ارز‌های معتبر جهان افزایش می‌یابد و با اجرای این طرح قدرت خرید مردم هم افزایش پیدا می‌کند.
اما این بار دولت و مسئولان بانک مرکزی تصمیم به حذف چهار صفر از واحد پول ملی گرفته اند.
بر اساس لایحه تغییر واحد پول ایران از ریال به تومان، هر تومان معادل ۱۰۰۰۰ ریال و معادل ۱۰۰ “ریال جدید” تعریف می‌شود. حذف ۴ صفر از پول ملی که به تازگی به عنوان یکی از برنامه‌های جدی بانک مرکزی رسانه‌ای شد با موافقان و مخالفانی همراه شده است.
رئیس بانک مرکزی معتقد است با توجه به عرف چند ده سال گذشته بین مردم پیشنهاد شده هر ده هزار ریال فعلی معادل یک تومان و هر تومان معادل یکصدریال جدید باشد.
گفته می‌شود لایحه تغییر واحد پول ایران از ریال به تومان در قالب اصلاح ماده یک قانون پولی و بانکی کشور مصوب سال ۱۳۵۱ خواهد بود.
بانک مرکزی در پیش نویس این لایحه دوره گذار ۲۴ ماهه را برای تغییر واحد پول درنظر گرفته است.
در گزارش منتشر شده از سوی دفتر بررسی‌های اقتصادی سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان، درباره اثرات حذف صفر از پول ملی بر تورم پرداخت تصریح شده است: در صورتی که اصلاحات و بسترسازی‌های مناسب اقتصادی قبل از اجرای طرح حذف صفر‌ها صورت نگیرد، شاید در کوتاه مدت اثراتی بر کاهش سطح عمومی قیمت‌ها و نورخ تورم داشته باشد، ولی قطعاً در بلند مدت حذف صفر‌ها نتیجه‌ای جز افزایش تورم نخواهد داشت.
در این گزارش کاهش تورم، نقل و انتقال آسانتر پول و کاستن از مخاطرات آن در حجم کلان، صرفه‌جویی در هزینه‌های چاپ اسکناس، تقویت پول ملی و افزایش ارزش اسمی آن، صرفه‌جویی در وقت نیرو‌های انسانی و هزینه‌های معاملاتی در مسایل مالی کشور، اثرات مثبت روانی در جامعه، افزایش اعتماد مردم، سادگی در مبادلات و نگهداری ساده‌تر حساب‌ها ارقام ترازنامه‌ها از جمله مزیت‌های حذف صفراز واحد پول ملی عنوان شده است.
در این حال هزینه سنگین جایگزینی اسکناس‌های جدید، افزایش سطح عمومی قیمت‌ها، خنثی بودن اجرای این طرح، احتمال کاهش درآمد‌های صادراتی، و عدم پذیرش آن از سوی افراد بیسواد و سالخورده از معایب اجرای این طرح عنوان شده است.
صاحبنظران اقتصادی در کشور معتقدند، حذف صفر‌های پول ملی در صورتی که با سیاست‌های کاهش نرخ تورمی همراه شود، می‌تواند به نتایج مثبتی در اقتصاد منجر گردد.
در این حال جنبه روانی که از طریق حذف صفر‌ها بین مردم ایجاد می‌شود، می‌تواند در صورت همراه شدن سیاست‌های صحیح اقتصادی به افزایش ارزش ریال در برابر دلار کمک شایانی کند.
داده‌های بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول حاکی از آن است که دست‌کم ۵۰ کشور جهان تاکنون اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کرده‌اند که در برخی از این کشور‌ها برای تکمیل چرخه روانی نسبت به تغییر نام واحد پول نیز اقدام شده است مانند برزیل و ترکیه. البته باید توجه داشت که برخی کشور‌ها مانند ژاپن باوجود داشتن صفر‌های زیاد در پول ملی از اقتصاد پویا و قدرتمندی برخوردارند. از این رو در نظر نگرفتن جنبه اقتصادی این امر و تصور اینکه حذف صفر‌های پولی می‌تواند ابزاری برای مهار تورم باشد، نه جنبه روانی مثبت این تغییر را به همراه خواهد داشت و نه موجب افزایش قدرت خرید پول خواهد شد. هلند و زیمبابوه از جمله نمونه‌های موفق و شکست‌خورده در امر حذف صفر از واحد پول ملی هستند.
حذف صفر از پول ملی کشور‌ها نخستین بار پس از پایان جنگ جهانی دوم و تورم تازنده آلمان‌غربی تجربه شد که چاپ مارک جدید را به دنبال داشت و پس از آن این کار برای ساده‌تر شدن مبادلات اقتصادی و بازرگانی و همچنین کاهش هزینه چاپ اسکناس بار‌ها و بار‌ها در کشور‌های مختلف صورت گرفت.
عمده اقتصاددانان بر این باورند حذف صفر از پول ملی باید همراه دیگر اقدامات انقباضی در عرصه سیاست‌های پولی و انضباط مالی دولت‌ها باشد تا در کنار کنترل تورم، حذف صفر‌های اسکناس کارکرد خود را داشته باشد. در غیر این صورت حذف صفر‌ها به مرور اثر روانی خود را از دست داده و صفر‌ها قدرتمندتر از گذشته بازمی‌گردند.
به هر حال گذشته از جنبه‌های مثبت و منفی حذف چهار صفراز واحد پول ملی باید منتظر بود و دید که در جلسه روز یکشنبه هفته آینده، دولت چه تصمیمی در باره جزئیات آن خواهد گرفت تا این لایحه به بررسی و تصمیم گیری نمایندگان ملت در مجلس گذاشته شود.
نظر شما