گزارش مکتوب
کشت گلخانهای راهکار افزایش تولیدات کشاورزی در استان
کشت گلخانهای در بهبود کیفیت محصولات زراعی، تولید انبوه، ارتقاء اقتصادی شاخصهای کشاورزی و اشتغالزایی کهگیلویه و بویراحمد نقش بسزایی دارد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز کهگیلویه و بویراحمد، شرایط اقلیمی برخی استانها به گونه ای است که در همه فصول سال امکان تولید محصولات مختلف کشاورزی وجود ندارد.
استان کهگیلویه و بویراحمد 270 هزار هکتار اراضی کشاورزی دارد که 160 هکتار آن زراعی است و با توجه به محدودیت خاک، کوهستانی، صعبالعبور بودن و همچنین شیب زیاد و سنگلاخی بودن برخی مناطق شرایط مناسبی برای کشت محصولات کشاورزی مختلف را ندارد.
کشاورزی در کهگیلویه و بویراحمد رکن اصلی زندگی و معیشت اغلب مردم این استان را به خود اختصاص داده بنابراین امروزه نیاز دارد تا مطابق با الگوهای علمی روز دنیا توسعه یابد و از جمله این الگوها افزایش و توسعه کشت گلخانهای در سطح استان است.
با توجه به بحران کمآبی و خشک شدن برخی چشمه ها در خشکسالی های اخیر که موجب چالشهای جدی در بخشهای مختلف استان بهخصوص بخش کشاورزی شده است و اینکه بالا بودن راندمان آبیاری در بخش کشاورزی یکی از مهمترین عوامل خشک شدن چشمه ها و کاهش سطح آبهای زیرزمینی نیز مطرح میشود بنابراین برای رفع این مشکل در سالهای اخیر راهکارهای متعددی از جمله اجرای طرحهای بزرگ و کوچک آبیاری تحتفشار و نیز کشت گلخانهای مورد تأکید کارشناسان و مسئولان این بخش قرارگرفته است.
اما وجود برخی بروکراسیهای دست و پاگیر از جمله روند کند صدور مجوز به همراه فقدان اعطای تسهیلات کمبهره سبب شده سیاستهای اتخاذشده در این بخش به خوبی اجرا نشده و همچنان کشاورزی استان به حالت سنتی خود ادامه حیات دهد که این موضوع سبب از دست دادن یک ظرفیت مناسب گسترش کشت نوین کشاورزی نیز شده است.
کشت گلخانهای دارای مزایای زیادی از جمله فرصت مناسبی برای اشتغال فارغالتحصیلان کشاورزی و سایر رشتههای مربوطه، تولید محصولات با کیفیت مناسب و با شاخصهای صادراتی، صرفهجویی در مصرف آب تا حد یک بیستم مقدار آن در واحد سطح در مقایسه با روشهای سنتی و افزایش درآمد و ارز آوری بیشتر در بخش کشاورزی است.
به گفته ابوذر محمدی کارشناس تولیدات گیاهی گلخانه بخش محدودی از فضا است که در آن همه عوامل محیطی قابل کنترل بوده و برای کشت های متراکم و تولید محصول خارج از فصل و یا خارج از محیط طبیعی گیاه احداث می شود و شامل انواع تولید سبزی و صیفی ، گل و گیاه زینتی ، انواع قارچهای دکمه ای وصدفی است.
کارشناسان معتقدند کشت گلخانه ها از دیر باز برای نگهداری گیاهان در فصول سرد سال و پرورش میوه های حساس در برابر سرما مورد توجه بوده اما این روزها با توجه به بهره وری بالای ، تأمین نیازهای بازار و تضمین در تولید یکی از موثر ترین روش ها برای تأمین نیاز غذایی جمعیت روبه افزایش کشورها است.
ابوذر محمدی کارشناس ارشد باغبانی گفت: سابقه گلخانه ها به قرن 17 میلادی بر می گردد و امروزه هم این روش تولید به منظور استفاده بهینه از منابع خاک، آب و اشتغالزایی در سراسر جهان گسترش یافته است و بیش از 3 هزار محصول مختلف در سراسر جهان به روش گلخانه تولید می شود.
به گفته کارشناسان محصولات به دست آمده از کشت در گلخانه به دلیل کنترل عوامل مؤثر در تولید و استفاده از بذر خالص دارای کیفیت مطلوبی هستند و این امر ارزش اقتصادی بالایی را برای تولیدکنندگان به ارمغان میآورد.
استفاده از پروتئینهای گیاهی، املاح و ویتامینهای میوهها و سبزیها از جمله دلایل اصلی تمایل مردم برای وارد کردن این گروه به برنامه غذایی روزانه است.
در کشت سنتی عوامل رشد گیاه مانند آب و خاک را تا حدودی میتوان کنترل کرد ولی تنظیم دما و مقدار نور از دست کشاورز خارج است در حالی که در کشت گلخانهای میتوان هر دو عامل دما و نور را برای رشد مطلوب گیاه تنظیم کرد.
مسلم عارف پور کارشناس ارشد منابع طبیعی می گوید: بیش از 80 درصد آب استان در بخش کشاورزی مصرف میشود از این رو تغییر الگوی کشت و افزایش کشت گلخانهای راهکارهای جدی افزایش تولید و کاهش مصرف آب است.
کارشناسان کشاورزی، افزایش تولید در واحد سطح تا ۱۰ برابر هوای آزاد، تولید بیش از یک محصول در سال، افزایش کیفیت محصولات تولیدی (کنترل دقیق و بهتر آفات و بیماریها با روشهای بیولوژیکی و کاهش مصرف سموم) و صرفهجویی در مصرف آب را از جمله مزایای کشت گلخانهای ذکر میکنند.
حجتالاسلاموالمسلمین رضا تقوی نماینده ولیفقیه در وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه در حال حاضر سطح گلخانههای کشور 15 هزار هکتار است گفت: با برنامه ریزیهای انجامگرفته تا پایان امسال این میزان به 20 هزار هکتار افزایش مییابد و برای رسیدن به اهداف مدنظر در توسعه پایدار بخش کشاورزی این میزان باید به 100 هزار هکتار ارتقا یابد.
واحدهای گلخانهای در کهگیلویه و بویراحمد به کشت سبزی، گل رز هلندی، توت فرنگی، پرورش قارچ خوراکی، گلهای آپارتمانی، گوجه، خیار و انواع فلفل فعالیت دارند.
آقای اکبری یکی از گلخانه داران هم استانی است که دارای 5هزار متر گلخانه است می گوید: در گلخانه ی خود در سال دوبار خیار کشت می کند.
آقای حسنی یکی دیگر از گلخانه داران است که در سوله ی یکصدوپنجاه متری خود که 15 قفسه دارد هر دو ماه یک بار در هر سوله سه تن قارچ تولید می کند.
کارشناس مسئول واحدهای گلخانه کهگیلویه و بویراحمد گفت: در حال حاضر ۹۴ واحد گلخانهای در استان فعال هستند.
پروین هرمزنژاد افزود: سطح زیر کشت گلخانههای کهگیلویه و بویراحمد ۴۲ هکتار است و برخی محصولات مانند توت فرنگی، سبزی و صیفی با استفاده از شیوه کشت بدون خاک تولید میشوند.
وی اضافه کرد: ترویج روش هیدروپونیک یا کشت بدون خاک میتواند ظرفیتهای تولیدی محصولات کشاورزی گلخانهای کهگیلویه و بویراحمد را افزایش دهد.
هرمزنژاد بیان کرد: روی آوردن به سمت کشتهای گلخانهای و استفاده از این ظرفیت علاوه بر تبدیل شدن کهگیلویه و بویراحمد به قطب محصولات کشاورزی در کشور، زمینه را برای اشتغال جوانان نیز فراهم میکند.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی یاسوج گفت: محصولات صیفی این استان مانند خیار، فلفل دلمهای، گوجه و گل رز از طریق سایر شهرهای کشور به نقاط مختلف جهان صادر میشوند.
امیر حسینی افزود: کشورهای روسیه، ترکمنستان، ارمنستان و حاشیه خلیج فارس بازار هدف صادراتی محصولات صیفی گلخانهای کهگیلویه و بویراحمد هستند.
وی با اشاره به رضایت بخش نبودن وضعیت صادرات تولیدات کهگیلویه و بویراحمد از طریق دیگر استانها، ادامه داد: باید با کنار گذاشتن فرآیندهای اداری پیچیده و حمایت بیشتر بانکها این استان به یک نماد تجاری در این زمینه تبدیل شود.
حسینی بیان کرد: با استقرار واحدهای سردخانهای، حمل و نقل استاندارد، شیوههای مدرن بسته بندی و افزایش تنوع محصولات، میتوان زمینه را برای تجاری سازی محصولات گلخانهای کهگیلویه و بویراحمد فراهم کرد.
تاج الدینی رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان هم می گوید: از سرمایهگذاران در زمینه کشتهای متراکم گلخانهای با اعطای کمکهای فنی اعتباری و مشوقهای صادراتی حمایت میکنیم.
به گفته گوهرکانی مدیرکل پیشین جهاد کشاورزی استان و معاون هماهنگی امور اقتصادی فعلی استاندار شرایط مساعد و گرمسیری بودن شهرستانهای کهگیلویه ، گچساران ، بهمئی، باشت، لنده و چرام موجب شده است که اولا هزینه انرژی گرمایشی فصول پاییز و زمستان کمتر از نقاط سردسیر باشد و ثانیا به دلیل تعداد بیشتر روزهای آفتابی و نیز طول مدت بیشتر ساعات آفتابی در روز ، طول دوره کاشت تا تولید اولین محصول نسبت به سایر نقاط استان کوتاهتر باشد و در زمان کمتری به تولید برسد که خود یکی از مزایای مهم اقتصادی در بخش گلخانه داری است.
به گفته وی هر ساله کشاورزانی زیادی که زمین و آب کمتری در دسترس دارند، این کار را رها می کنند و زمینشان را تغییر کاربری می دهند و سراغ مشاغل کاذب می روند، در حالی که راه حل این مشکل برای سودآوری مناسب برای این کشاورزان در این منطقه و سایر مناطق مشابه توجه و روی آوردن به کشت گلخانه ای است.
وی افزود:گلخانه ها علاوه بر مزایا دارای معایبی هم هستند به عنوان مثال اگر چه جلوگیری از ورود آفات و بیماری ها به محدوده گلخانه بسیار ساده است اما باید توجه داشت که اگر بیماری وارد شود مهار آن بسیار مشکل خواهد بود چرا که محیط گرم و مرطوب گلخانه تنها مطلوب گیاهان ما نیست بلکه آفات هم در این محیط سریعتر رشد می کنند.
علی مصلحی که صاحب یک گلخانه حدود 2 هزار متری است گفت: این محل علاوه بر اینکه گیاهان را در برابر طوفان، باد، سرما و یخ زدن، دم کردن و دیگر آسیب ها حفظ می کند، فصل پرورش گیاهان را طولانی تر می سازد به عنوان مثال می توانیم نشای گیاهان را در گلخانه نگه داریم و هنگامی که به اندازه کافی مقاوم شدند به محیط کشت منتقل کنیم بدین صورت در زمان رشد گیاهان صرفه جویی می شود.
به گفته محمدی کارشناس ارشد باغبانی استان استفاده نکردن از تجهیزات مناسب و استاندارد در گلخانه ها، کنترل نکردن به موقع آفات و بیماریهای گیاهی، نداشتن دانش فنی در استفاده از نهاده ها و سموم شیمیایی از مشکلات طرحهای گلخانه ای است.
خانم باقری کارشناس باغبانی و کارشناس ارشد زراعت معتقد است: بخش زیادی از گلخانه های استان از نواقص فنی رنج می برند که این موضوع به اقتصاد کشاورز و میزان تولید لطمه می زند و با توجه به ظرفیتهای استان برای گسترش سطح زیر کشت گلخانه ها باید برای استاندارد سازی و تضمین تولید و کیفیت محصولات این نوع کشت گامهای اساسی برداشت و با توجه به همجواری استان با سه استان کلان کشور ( اصفهان ، خوزستان و فارس ) ویک استان توریستی (چهار محال بختیاری) و نیاز بازار مصرف این استانها می طلبد که این روش تولید را در استان توسعه داد.
تاج الدینی رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان از جمله حمایتهای سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد برای توسعه محصولات گلخانهای در این استان را معرفی گلخانهداران به بانکهای عامل برای دریافت تسهیلات با بهرهکم و آموزش حرفهای گلخانهداران برای افزایش تولیدات گلخانههای خود عنوان کرد و گفت: آموزش گلخانه داران، واگذاری طرحهای گلخانهای به افراد متخصص، بهبود کیفیت و ساخت و طراحی سازهها ازمهمترین راهکارها و برنامههای سازمان جهاد کشاورزی برای توسعه گلخانه های استان برای افزایش تولید محصولات گلخانهای استان است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه وبویراحمد 27 مرداد 98 در تجلیل از نخبگان کشاورزی استان اعلام کرد: کهگیلویه و بویراحمد در زمینه آبیاری قطرهای در سال گذشته مقام اول را ازآن خود کرد.
وی گفت: پارسال کهگیلویه و بویراحمد در حوزه تولید بذر، کشت گندم و کشت کلزا توانست موفق باشد .
مدیرعامل بانک کشاورزی استان هم گفت: در سال ۹۷، شش هزار و ۴۰۰ میلیارد ریال تسهیلات به کشاورزان استان پرداخت شد.
فیلی معاون عمرانی استاندار نیز در این جلسه گفت: با وجود تحریم ها ومشکلات پیش رو استان کهگیلویه بویراحمد توانست در عرصه کشاورزی در کشور حرف برای گفتن داشته باشد که میطلبد این ظرفیت توسط مسئوالان حمایت شود.