شِرَنگِ غم آلودِ سد گتوند

به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز خوززستان؛  تا چشم کار می کرد دامنه های کوه ، سرسبز و حاصلخیز  و خانه های کوچک سنگی بود،حاصل دسترنج یک عمر کار و تلاش بی وقفۀ روستاییانی که پیشه ای جز کشاورزی و دامداری نداشتند.قطره اشکی که از گوشه چشم مرد روستایی چکید، ناگهان پنهان شد،آقا مصطفی که میانسالی را پشت سر گذاشته،خسته و نا امید چشم به خانه ای دوخته بود که همچون صندوقچۀ خاطرات،از مقابل دیدگانش محو میشد.آشیانه هایی غرق در دریای بلاتکلیفی و خانمانهایی ساده و نیمدار،که رهسپار وادی فراموشی می شدند.‌

همایون یوسفی نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی هم می گوید:سد گتوند که با جانمایی اشتباه و قرار گرفتن مخزن آن در معادن نمک عنبل به گرانترین و پرحاشیه ترین سد وزارت نیرو تبدیل شده، 8 سال پس از بهره برداری نافرجام  هنوز قربانی میگیرد .

حال همه ساکنین روستاهای تلخاب تاج الدین و پرنوشته ، همچون آقا مصطفی ، مشغول ترک خانه و کاشانه خود هستند. مسئوالان سد گتوند،خانه ها و زمین های کشاورزی آنها را خریداری نکردند و بدون هیچ هشداری خانمانشان را در  دریای شور گتوند غرق کردند.

با آبگیری سد گتوند ،  علیرغم تمام مخالفت ها،بیش از 40 روستای حاشیه مخزن سد در مسجدسلیمان و لالی،تحت تاثیر قرار گرفتند.تعدادی ازروستاها در محاصرۀ آب و بعضی هم کاملا در آب غرق شده اند. هرچند برخی از اهالی از روی اجبار خانه و زمین کشاورزی خود را فروخته اند اما برخی ازآنها همچون آقا مصطفی ، که به گفتۀ خودشان تن به این معاملۀ  "ظالمانه" نداده اند مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شدند.

سد تنظیمی گتوند با ظرفیت 6 و نیم میلیارد متر مکعب آب که برای تولید 4 هزار و 500 گیگاوات ساعت برق در سال و مهار سیلاب های فصلی و تنظیم آب کشاورزی پایین دست ساخته شد، از زمان افتتاحش در سال 1390 تا سیل امسال ، هیچ وقت به تراز نرمال نرسید.

با بارش های خوب  امسال و  ورود 200 میلیون متر مکعب آب به سد گتوند ، فرصتی شد تا مرحله آزمایش نهایی این سد   انجام شود. این خبر را بهارلویی ، مدیر برنامه ریزی سازمان آب و برق خوزستان اعلام کرده و گفته : تراز نرمال بهره برداری سد گتوند علیا ، 230 متر است که در جریان سیلاب ، تنها دو متر دیگر باقی مانده بود تا به حد نهایی خود برسد، در نتیجه ما فرصت کردیم با هماهنگی های انجام شده ، سد را تا تراز 230 متر آبگیری کنیم ، هر چند که بهره برداری از سد گتوند علیا در اختیار شرکت آب و توسعه نیروی ایران و از اختیارات سازمان آب و برق خوزستان خارج است .

اما فرصت آزمایش نهایی ظرفیت و توان سد گتوند و آبگیری جدید ، خسارت هایی به کشاورزی و اسکان اهالی روستاهای تلخاب تاج الدین و پرنوشته مسجد سلیمان وارد کرد.

حجتی نیا فرماندار مسجدسلیمان میگوید : اگر زودتر به مردم خبرمیدادند ، پیشگیری میکردند ولی متاسفانه نه به اهالی خبر دادند و نه نامه ای مکتوب به ما ارسال کردند. مدیر مهندسی عمرانی سد گتوند اما متفاوت میگوید:که از سال 1390با اطلاع مقامات استانی ، برای جلوگیری

 از ورود به منطقه علائم هشدار  نصب شد،علامت هایی که طی این سالها از بین رفت یا به نوعی به سرقت رفت.

اردکانیان وزیر نیرو  در پاسخ به خبرنگارانی که از مطالبات اهالی روستاهای پشت سد‌گتوند  سوال کردند گفته : زمین های دو روستای زیر آب رفته از سالها پیش خریداری شدند؛اما در زمان  خشکسالی های اخیر ، مجدد به سکونت گاه تبدیل شدند. 

 مدیر حقوقی شرکت آب و توسعه نیروی ایران اما ، از مستنداتی گفته که بر اساس  آن پول تمام اعیانی های 44 روستای مسکونی و تاسیسات آنها پرداخت شد. او تاکید کرد: این مبالغ تا 97 درصد به حساب صاحبان املاک و مستغلات واریز شد و بهای زمین های کشاورزی  روستای تلخاب تاج الدین ، تا جایی که جزو اراضی ملی نباشد ، به صاحبان آن پرداخت خواهد شد.

با تمام این حرف و حدیث ها ، سد گتوند حالا به ظرفیت لازم برای تامین آب پایین دست رسید و از پس تمام آزمایشها بر آمده اما برای خوزستانی ها این غول بتنی مصداق استخوان در گلو است که آب آن نه بالا می رود و نه پایین و تنها نمک است که بوی آن را پوشانده است. !

*سهام خزلی