فصلی متفاوت از حیات هامون

تالاب هامون که اواخر دهه ۸۰  در ردیف تالابهای بین المللی ثبت شد، در اسفند ۹۴ به عنوان دوازدهمین ذخیره گاه زیست کره در یونسکو ثبت جهانی شد، در سال ۹۶ کنفرانس تالاب هامون رهیافت ها و راهکارها در دانشگاه زابل برگزار و در سال ۹۷ عیسی کلانتری رییس سازمان حفاظت محیط زیست به آن سفر کرد و گفت:هامون هامون نمی شود اما نه آن عناوین بین المللی و جهانی و نه کنفرانس های داخلی توانست هامون را احیا کند و نه حرفهایی از جنس نا امیدی توانست امید را در دل هامون نشینان بخشکاند و پس از دو دهه خشکسالی "هامون هامون شد" اما چگونه؟

 

 

سال ۱۳۹۷ با بررسی های میدانی کارشناسان محیط زیست مشخص شد قسمت های غرب و جنوب غرب تالاب بدلیل عدم آبگیری در بلند مدت تبدیل به یک شوره زار شده و همین امر موجب برخواست رسوبات از کف تالاب و در نهایت قسمت عظیمی از تالاب بواسطه این شرایط تبدیل به کانون گرد و غبار شده است.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز سیستان و بلوچستان ،  میری کارشناس آب و خاک می گوید:تالاب هامون در زمان پُر آبی به عنوان عامل خُنَک کننده هوای شمال استان بوده است و با وزش بادهای ۱۲۰ روزه این تالاب مانند یک کولر آبی عمل میکرد و حتی در طول تابستان نیز شاهد خُنک شدن هوای منطقه بودیم  اما پس از خشکسالی بستر هامون تبدیل به کانون ریزگرد شد

بدنبال شدت گرفتن طوفانهای شن روز به روز شاهد افزایش آمار بیماران تنفسی بودیم اکبری زاده معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی زابل با بیان اینکه سیستان رتبه اول ابتلا به بیماری سِل در کشور را دارا است گفت:آمار بیماران تنفسی درچند سال اخیر به بیش از هزار نفر رسیده است و در ۵ سال میانگین بروز سِل ۱۲۰ در صد هزار نفر است و این یعنی بیش از نیمی از مردم سیستان با مشکلات حادّ تنفسی دست و پنجه نرم می کنند

افزایش تعداد روزهای طوفانی مساوی بود با افزایش تعداد بیماران تنفسی،از طرفی تاکنون با آمدن سیلابهای فصلی تنها سه ذینفع تالاب از آن بهره مند می شدند یعنی دامدار ، کشاورز و صیاد؛

پس لازم بود تا ذینفعی برای تالاب تعریف شود که همه را در بر گیرد حتی آنها که بخاطر طوفانهای برخواسته از تالاب راه نفسشان داشت بند می آمد

پورمردان مدیر کل حفاظت محیط زیست استان در این باره می گوید:همواره تالاب هامون سه ذینفع داشته که بصورت مستقیم و غیر مستقیم از آن بهره مند شدند اما موضوعی که در این سالها از آن غفلت شده ، نگه داشتن آب در یک منطقه و صرفا بهره مندی این سه‌گروه از تالاب بوده است در حالیکه با آبگیری کانون های گرد و غبار میتوانستیم هوای پاک و سالم را برای مردم تامین کنیم پس در قدم اول مردم را به عنوان ذینفع چهارم تالاب تعیین کردیم 

وی بیان کرد:در اواخر سال ۹۸ با خبر ورود آبِ دشتمال ناشی از سیلاب کشور افغانستان پس از ۸ سال سیل بند غرب و جنوب غرب تالاب بازگشایی شد و کانون های ریزگرد آبگیری شدند 

بعد از آبگیری بخشی از کانونهای گردو غبار هامون حال آب و هوای منطقه بهتر شد

عابدی رییس اداره هواشناسی زابل گفت: در 10 سال اخیر تنها در سال ۹۸ تعداد روزهای خطرناک و ناسالم شمال استان به ۱۳ روز کاهش پیدا کرد این در حالی است که سال ۹۷ این آمار بیش از ۵۰ روز بوده است 

پس از گذشت یک ماه یعنی از اسفند ۹۸ ورود سیلاب های فصلی کشور افغانستان به سمت تالاب هامون در فرودین و اردیبهشت ۹۹ همچنان ادامه و روند آبگیری تالاب رو به افزایش است‌

پورمردان مدیر کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان با ابراز خرسندی از اینکه هم بخش وسیعی از کانونهای گردو غبار و هم بیش از ۴۵ درصد مساحت کل تالاب ابگیری شده گفت:پس از سالها در مدیریت یکپارچه تالاب به موفقیت بزرگی رسیدیم و همه ذینفعان تالاب یکی شدند

وی در ادامه افزود: این یکی شدن بدین معنی است که ذینفع چهارم یعنی مردم سه ذینفع قبلی را هم در بر میگیرد

وی، هامون سالِ ۹۹ را بی شباهت به هامون سال ۴۵ ندانست و گفت:با آبگیری مناسب تالاب هامون تبدیل شده به پناهگاه حیات وحش و علاوه بر احیا پوشش گیاهی شاهد بیش از ۱۰۰ گونه  جانوری، آبزی و حضور پرندگان در زمین و آسمان تالاب هستیم

حالا باید دید هامونی که روزگار مردم را خاکستری کرده بود و امسال با مدیریت یکپارچه به مهار گرد و غبار رسیده تا چه زمانی آسمانش آبی خواهد ماند ؟