اولویت کشت قراردادی در کشاورزی ایران

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، محمد جعفری در گفت‌و‌گو با خبرنگاران تحریریه کشاورزی با بیان ضرورت استفاده از ظرفیت و توانمندی بخش خصوصی در حوزه دانه‌های روغنی گفت: تجربه سه دهه برنامه توسعه کشت دانه‌های روغنی نشان می‌دهد که نیاز به بازنگری جدی در سیاست‌گذاری تولید در این بخش داریم.

وی حمایت از کشت قراردادی را یک ضرورت مهم ملی دانست و گفت: در گام اول، کشت قراردادی، سالانه حدود ۵ همت از زیان دولت کاهش داد.

دبیر انجمن صنایع روغن کشی با بیان اینکه برای حمایت مؤثر از تولید، نیاز به سیاست‌گذاری مناسب می‌باشد تصریح کرد: زمانی که در حوزه‌های ارزی، ثبت سفارش و تجارت به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌شود که صنایع تبدیلی نادیده گرفته می‌شوند و تمرکز صرفاً به سمت واردات محصول نهایی می‌رود، میان تجارت و تولید داخلی به‌ویژه در دانه‌های روغنی ارتباط صحیح برقرار نمی‌شود.

جعفری افزود: فقط در بخشی از صنایع تبدیلی از آن به‌عنوان موتور محرک بهره برده‌ایم.

وی با اشاره به اینکه دولت باید در ابتدای فصل کاشت دستورالعمل‌های لازم را ابلاغ کند گفت: اجرای دستورالعمل‌های مربوط به کشت قراردادی، خشکه‌کاری برنج و سایر محصولات، نیازمند برنامه‌ریزی به‌موقع است، اما امسال به‌دلیل تأخیر در ابلاغ دستورالعمل‌ها، امکان بهره‌وری مطلوب کاهش یافته است؛ بنابراین از حالا باید برای فصل بعد، برنامه‌ریزی برای بهره‌برداری مؤثر را آغاز کنیم.

مهمان دیگر این نشست، کیوان فرهنگ آسا، کارشناس کشاورزی، با بیان اینکه در شرایط فعلی، بسیاری از کشاورزان به علت کمبود نقدینگی قادر به تهیه نهاده‌های مورد نیاز، از جمله بذر مرغوب و کود باکیفیت، نیستند افزود: کشاورزان در این شرایط یا از کشت صرف‌نظر می‌کنند یا آن را با حداقل نهاده انجام می‌دهند که در این شرایط هر چند گیاه سبز می‌شود، اما ظرفیت بیولوژیکی آن برای تولید محصول به‌طور کامل مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

فرهنگ آسا افزود: کشت قراردادی برای کشور بسیار مفید و ضروری است. در این نظام، شرکت پشتیبان نهاده‌های باکیفیت را در اختیار کشاورز قرار می‌دهد و از مرحله کاشت تا برداشت نظارت مستمر دارد. این نظارت موجب می‌شود عملیات کاشت، داشت و برداشت مطابق استاندارد‌های فنی انجام شود و کیفیت محصول افزایش یابد.

وی گفت: یکی دیگر از مزیت‌های مهم کشت قراردادی، مشخص بودن خریدار و تضمین خرید محصول است. برای نمونه، در کشت قراردادی، شرکت پشتیبان موظف است در زمین کشاورز مرکز خرید دایر کند و حداکثر ظرف یک ماه بهای محصول را پرداخت نماید؛ موضوعی که ریسک بازار را برای کشاورز به حداقل می‌رساند.

به گفته این کارشناس کشاورزی، صرفا باً تزریق پول نمی‌توان به توسعه دانه‌های روغنی دست یافت. این هدف زمانی محقق می‌شود که بخش خصوصی در تأمین دانه‌های روغنی و تولید صنعتی ایفای نقش کند و حضور واقعی در زنجیره تولید داشته باشد.

فرهنگ آسا گفت: پیشنهاد میشود اصول تولید را تغییر دهیم و آن را به سمت تولید صنعتی هدایت کنیم.

وی افزود: این تحول زمانی امکان‌پذیر است که بذر مناسب، کود استاندارد، ابزار‌ها و ماشین‌آلات کارآمد، و روش‌های افزایش بهره‌وری با محوریت بخش خصوصی تأمین و مدیریت شوند؛ بخشی که خود توانایی نظارت مستمر و دقیق بر روند تولید را دارد.

کارشناس کشاورزی افزود: انواع مختلفی از کشت قراردادی وجود دارد که اگر دستورالعمل آن در زمان مناسب ابلاغ شود، تأمین نهاده‌ها نیز در چارچوب آن پیش‌بینی و مدیریت می‌شود.

فرهنگ آسا گفت: ارز دونرخی موجب ایجاد ناهماهنگی در زنجیره تولید شده است. اگر واردات انجام می‌شود، باید به همان میزان از کشاورز داخلی نیز حمایت شود تا تعادل میان تولید داخلی و تجارت حفظ گردد.

این کارشناس کشاورزی افزود: برنج و ذرت پایین‌ترین راندمان مصرف آب را دارند و با توجه به اینکه کشور ما در منطقه‌ای خشک قرار گرفته است، حرکت به سمت کشت محصولاتی با نیاز آبی کمتر، مانند گلرنگ و سویا، کاملینا ضرورت دارد.

وی افزود: بخش خصوصی باید در زمینه ترویج این محصولات فعال‌تر عمل کند تا کشاورزان بدانند کدام محصول در اقلیم آنها بیشترین بازده را دارد. برای نمونه، لازم است بذر‌های گندم متناسب با اقلیم‌های سرد به کشاورزان معرفی و تأمین شود تا عملکرد مطلوب حاصل شود. همچنین گلرنگ، سویا و کاملینا از جمله محصولاتی هستند که با حداقل میزان آب یا تنها با بارش‌های طبیعی می‌توانند سبز شده و تولید مناسبی داشته باشند.

در پایان مهمانان با اشاره به اینکه خشکسالی، بخش‌های گوناگون کشور‌ها مانند منابع آب، کشاورزی، صنعت، اقتصاد و بهداشت را تحت تاثیر قرار می‌دهد، تأکيد کردند: راهکار‌هایی جمعی و بین‌المللی و کشت محصولات کم آب طلب با توجه به تغییرات آب و هوایی و کاهش منابع آبی از راهکار‌های مهم در این زمینه هستند.